اخلاقی - تربیتیروان شناسیعرفانفلسفیمعارف قرآنیمقالات

تاثير آني ذكرالله

samamosيكي از پرسش هاي اساسي كه بارها با آن مواجه هستيم، تاثير ذكر و اذكار الهي بويژه در قالب دعا و نيايش است. اين كه آيا اين اذكار ما تاثير دارد، تاثير آن آيا فوري است يا زمان كم يا زيادي بايد بگذرد كه اثر آن ظاهر شود.

آيا وقتي در قالب جمله دعايي و پرسشي، ذكري را به جا مي آوريم تاثير آن چه زماني خواهد بود، آيا ميان ذكرهاي مرتبط با مسايل روحي و معنوي با مادي و دنيوي از نظر تاثيرگذاري و فوريت و مانند آن تفاوت هست و چگونه بدانيم كه ذكر تاثيرگذاشته است، آيا نشانه هايي براي تاثير ذكر وجود دارد؟ و از اين دست سؤالات ذهن خيلي از افراد را به خود مشغول مي دارد.

همه هستي ذكرالله

ذكر، واژه عربي به معناي ياد است. يادآوري به اين معناست كه ما چيزي را كه در خاطر نداريم به خاطر بياوريم. بارها گفته ايم كه من اين را به ياد نداشتم و الان با ديدن فلان چيز يا مساله به ياد آورده ام. ذكرالله يعني ياد كرد خداوند، به اين است كه ما خداوند را در همه حال به ياد داشته باشيم. اين بدان معناست كه همه جا خداوند را ناظر و حاضر بدانيم و هدف اصلي هر كاري را خداوند قرار دهيم و اول و آخر كارهايمان را خدا قرار دهيم و بخواهيم به او برسيم.

ذكرالله هر چيزي است كه انسان را به ياد خداوند مي اندازد. ازمهمترين ذكرالله كه در آيات قرآني بيان شده يكي همين قرآن است. غير از قرآن، نماز و اعمال ديگر عبادي را نيز ذكرالله گفته اند. برخي از انسان ها همچون پيامبر(ص) و اهل بيت(ع) را كه انسان را به ياد خدا مي اندازند، ذكرالله گفته اند. اصولا در يك كلمه براي اهل ذكر، همه هستي ذكر است؛ چرا كه نگاه به آيات آفاق و انفس و هر چه در آسمان و زمين است آنها را به ياد خداوند مي اندازد. از همين رو از همه هستي به آيات خداوند ياد مي شود چرا كه نشانه اي از خداوند است و به هر جا رو مي كنيم خدا را به ياد مي آوريم.

ذكرخاص

گاهي ما ذكرخاصي را به تبعيت از آموزه هاي قرآني يا روايي به كار مي گيريم كه شامل دعا و مناجات نيز هست و در ميان آن، خواسته هاي مادي و معنوي را بيان مي كنيم. انسان در شرايطي خاص، ذكر خاصي را بر زبان مي آورد. مثلا ذكر يونسي كه در هنگام گرفتاري حضرت يونس در شكم نهنگ برزبان ايشان جاري شده است، يكي از اذكار الهي است كه براساس آيات قرآني تاثير خوبي براي رهايي از گرفتاري ها و ظلمات دنيوي دارد كه علت آن رفتار و كردار و نيات خودمان بوده است. خداوند بيان مي كند كه اين ذكرموجب رهايي حضرت يونس(ع) شده و مومنان اگر اين ذكر را بيان كنند آنان را نيز از ظلمات گرفتاري ها نجات مي دهيم: و ذا النون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر عليه فنادي في الظلمات ان لا اله الا انت سبحانك اني كنت من الظالمين فاستجبنا له و نجيناه من الغم و كذلك ننجي المومنين؛ و ذوالنون را، آنگاه كه خشمناك برفت و پنداشت كه هرگز بر او تنگ نمي گيريم و در تاريكي ندا داد: هيچ خدايي جز تو نيست، تو منزه هستي و من از ستمكاران هستم، پس ما او را از غم و اندوه نجات داديم و همچنين مومنان را نجات مي دهيم.(انبياء، آيات 87 و 88)

از ديگر اذكار معروف دعايي مي توان به ذكر حضرت موسي(ع) در گرفتاري عظيمي كه ايشان پس از قتل قبطي و فرار از مصر به سراغش آمد اشاره كرد. او سرگردان در مدين و بي غذا و منزل و همسر بود. پس اين ذكر بر زبان ايشان جاري شد كه «رب اني لما انزلت الي من خير فقير؛ پروردگارا من فقير خير توام. (قصص، آيه 24)

در آيات و روايات اذكار خاصي براي حالات خاص و گرفتارها يا حاجات مادي و معنوي بيان شده است كه تاثيرات خود را خواهند گذاشت.

آرامش، نشان تاثير ذكر

اگر بخواهيم بدانيم كه آيا ذكر ما تاثير داشته يا نه؟ بايد به خودمان رجوع كنيم، زيرا ذكر و نام الهي مي بايست فوري تاثير خود را بگذارد و اين تاثير، نخست در خودمان آشكار و ظاهر مي شود. براساس آيه 28 سوره رعد اين تاثير نخست و فورا بر قلب آدمي خود را نشان مي دهد: الا بذكرالله تطمئن القلوب؛ آگاه باش كه با ياد خدا دل ها آرامش مي يابد.

پس تاثير فوري ذكر الهي را بايد در آرامش قلبي خودمان جست وجو و ردگيري كنيم. قلبي كه با ذكر الهي آباد باشد آرام است و در آرامش و اطمينان قرار مي گيرد. لذا اهل ذكر همواره در آرامش هستند، اين اطمينان به خداوند موجب مي شود كه هيچ اضطراب نسبت به مسايل مادي و معنوي نداشته باشند. از همين رو آثار توكل و تفويض امر به خداوند در ايشان كه همان آرامش است بروز و ظهور مي كند و هيچ خوف و ترسي از وضعيت خود ندارند.

تاثير ذكر در معيشت و زندگي انسان

غير از آرامش و اطمينان، دومين تاثير ذكر در وضعيت زندگي انسان قابل مشاهده است. كسي كه اهل ذكر باشد زندگي و معيشت او متاثر از آن مي شود و بهبود مي يابد. هر چند كه به ظاهر ممكن است پولدار و مالدار و ثروتمند نباشد و يا نشود ولي معيشت و زندگي او تنگ و به تعبير قرآني ضنك نيست، بلكه همراه با آرامش و آسايشي توام با قناعت است. خداوند در اين باره مي فرمايد: و من اعرض عن ذكري فان له معيشه ضنكا؛ هر كسي از ذكر من اعراض كند براي او زندگي سختي است. (طه، آيه 124)

پس ذكر خداوند موجب مي شود تا زندگي از حالت سخت بيرون آيد و آسان شود. آسان شدن زندگي بر پايه ذكرالله از ديگر آثار فوري است كه در آيه بيان شده است.

بنابراين، ما بايد آثار ذكرالله را به طور فوري در خود و زندگي خويش مشاهده كنيم؛ چرا كه ذكرالله همانند قول الله تاثير فوري و بي درنگ دارد. اگر خداوند كن فيكون مي كند، مومني كه ذكرالله دارد، كن فيكون مي كند و آثار ذكر او در زندگي به ويژه در قلب و جانش آشكار مي شود. هر كسي ذكرالله واقعي را بر زبان داشته باشد به آرامش مي رسد كه خود مهم ترين و اصلي ترين نشانه تاثيرگذاري ذكر است.

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا