افزایش سن ازدواج و آفات آن

بسم الله الرحمن الرحیم

ازدواج مهم ترین تصمیم زندگی است. هر انسانی در زندگی اش تنها فرصت های معدودی دارد که انتخاب های بزرگ انجام دهد که سعادت و شقاوت او را رقم می زند.

اگر در هنگام بلوغ انسان به عقل و اختیار خود آزاد است تا انتخابی مهم در باره فلسفه زندگی اش داشته باشد که همان ایمان و کفر است: و هدیناه النجدین(بلد، آیه 10)، اما شاکرا اما کفورا(انسان، آیه 3) یک انتخاب دیگر اساسی دیگر نیز در این مقطع زمانی انجام می دهد که آن نیز سعادت دنیوی و اخروی او را رقم می زند؛ زیرا این خود انسان است که با هر انتخابی بزرگ و سرنوشت ساز مشخص می کند که در ابدیت شقاوت و یا ابدیت سعادت باشد. اگر انسان این دو انتخاب مهم را از سر عقل و تدبیر انجام دهد و نه از سر هواهای نفسانی و وسوسه های شیطانی و تقلید از دیگران و نیاکان و الگوهای نادرست، آن گاه است که برای ابدیت خوشبختی خود را رقم زده است.

از نظر اسلام بهترین لحظات زندگی انسان دوره جوانی است. در این دوره است که انسان انتخاب های سرنوشت سازش را انجام می دهد. اگر بتواند درست تصمیم گیری و انتخاب کند، دیگر با یک فلسفه و سبک سالم، زندگی اش را می سازد. شرایط این دوره بسیار حساس است. همان گونه که انتخاب دین بدون هیچ اکراهی(بقره، آیه 256) باید در این دوره انجام شود تا دچار بحران هویت و شخصیت نشود، هم چنین باید در این دوره به دور از هر گونه اکراه و اجباری از درون و بیرون، انتخابی درست در بهره همسر آینده اش داشته باشد که مصاحب دایمی او در طول زندگی خواهد بود. این یار و غمخوار و این همسر خوب است که زندگی آدمی را به بهشت تبدیل می کند و اجازه می دهد تا در کنار هم به آرامش و آسایش برسند و مودت و رحمت را در کنار هم تجربه کنند؛ تجربه ای که در هیچ چیزی دیگر شدنی و دست یافتنی نیست؛ زیرا آرامش ها و آسایش هایی که از راه ها دیگر به دست می آید هرگز طعم شیرین و گوارای در زندگی شیرین خانوادگی را نخواهد داشت.

جوانی بهترین زمان پیوند زناشویی

از آیات قرآنی به دست می آید که جوانی و دوره فتوت واقعا دوران سرنوشت سازی است. وقتی علایم و نشانه های بلوغ به ویژه جنسی با احتلام و مانند آن بروز کرد، دختر و پسر می بایست خود را آماده یک زندگی مشترک کنند. این زمان بهترین زمانی است که دو جنس می توانند با پیوندی الهی خود را به کمال برسانند. انعطاف پذیری و تغییرپذیری مهم ترین عناصر دوره جوانی است که می تواند دو جنس با افکار و اندیشه ها و رفتارهای متفاوت را به گونه ای در آورد که در نهایت به نوعی یگانگی بلکه یکتایی برسند و میوه های شیرین فرزندان آنان به صلاح در آیند و از هر گونه آفت و آسیبی در امان بمانند.

هر چه سن پسران و دختران افزایش یابد، شرایط پیوند سخت تر خواهد شد؛ زیرا شخصیت ها پس از شکل گیری در نوجوانی و جوانی، اندک اندک استحکام می یابد و افکار و عقاید و باورها و رفتارها قوام می یابد به گونه ای که دیگر یا تغییرپذیر نخواهد بود یا بسیار سخت با تغییرات جزیی همراه خواهد شد. در این صورت پیوند هر چند در ظاهر صورت می گیرد ولی همواره اختلاف و تفاوت ها چنان نمود می یابد که شیرینی پیوند دیده نمی شود. در روان شناسی شخصیت بر این نکته تاکید می شود که تغییر بینش ها و نگرش ها در زمانی که شخصیت هویت ثابتی یافت بسیار سخت خواهد بود.

انواع بلوغ در قرآن

در روایات اسلامی از والدین خواسته شده تا دختران را پیش از آن که شخصیت ثابتی پیدا کنند شوهر بدهند چرا که اگر در این صورت ازدواجی صورت گیرد، از موفقیت کم تری برخوردار خواهد بود. خداوند در آیاتی از قرآن به ازدواج در هنگام بلوغ تشویق می کند. البته باید توجه داشت که بلوغ در قرآن به بلوغ احتلام(جنسی)، بلوغ نکاح، بلوغ رشدی(عقلی) و بلوغ کامل(اشد) دسته بندی شده است. بلوغ احتلام و جنسی در آیه 59 سوره نور مورد توجه قرار گرفته و گفته شده که در آن سن کودکان باید برای ورود به خوابگاه والدین اذن و اجازه قبل از ورود بگیرند. بلوغ نکاح در آیه 6 سوره نساء مطرح شده که البته همراه با آزمون هایی برای دریافت توانایی اداره خانه و خانواده خواهد بود. البته خداوند در همین آیه بیان می کند که اولیاء می بایست آنان را برای این مدیریت ها و مسئولیت ها پرورش دهند تا مانوس به آن شوند. بلوغ رشدی بلوغ عقلی است که در فرآیندی به دست می آید و نیازمند تعلیم و تربیت خاص است.(کهف، آیه 66) و دیگر بلوغ کامل است که در آیه 14 سوره قصص و 152 سوره انعام و آیه 22 سوره یوسف بیان شده است. این بلوغ بیش تر در سن چهل سالگی اتفاق می افتد(احقاف، آیه 15) و مسئولیت پیامبری و رهبری و امامت و مسئولیت های بزرگ در گرو این بلوغ است که در آیات پیش گفته تبیین شده است.

بنابراین بهترین سن ازدواج بلوغ نکاح است که کمی بعدتر از بلوغ جنسی و احتلام بوجود می آید. این مسئولیتی است که بر عهده والدین و در یتیم ها بر عهده اولیای آنان است. آنان باید کودکان خود را به گونه ای تربیت کنند که به پذیرش مسئولیت خانوادگی عادت کنند و با این دسته از امور مانوس شوند.

پیامبر(صلی الله علیه و آله) بهترین زمان ازدواج را زمان جوانی می داند و در این باره چنان که شیخ طوسی در صفحه 17 مجلد 20 تبیان نقل کرده است، ایشان فرموده اند: «مَا مِن شَابٍّ تَزَوَّجَ فِی حَداثَهِ سِنِّهِ اِلّا عَجَّ شَیطَانُ یَا وَیلَهُ یَا وَیلَهُ عَصَمَ مِنّی ثُلُثَی دِینَهُ؛ هر کس در ابتدای جوانی ازدواج کند شیطان فریاد می‌زند: فریاد از او، فریاد از او، دو سوم دینش را از دستبرد من نگاه داشت.»

آثار تاخیر در ازدواج و ترشیدگی دختر و پسر

اگر دختر و پسر از این فصل جوانی بگذرند و ازدواج را به تاخیر اندازند، افزون بر این که زمینه گناه فراهم می شود بلکه امکان ایجاد یک خانواده خوب و نیک نیز از دست می رود؛ زیرا شخصیت های شکل گرفته و هویت ها ثابت و پایدار خواهد بود و امکان تغییر در رفتار و همانندسازی کم تر خواهد شد و افزون بر مشکلاتی که از تفاوت های جنسیتی موجب آن است، دسته دیگر از مشکلات پدیدار خواهد بود که به تفاوت های جنسیتی ارتباطی ندارد بلکه به بینش ها و نگرش ها و رفتارها باز می گردد. این دسته اخیر به دلیل عدم تغییر و سخت تغییر بودن شرایط زیست در خانواده مشترک را دشوار می کند و به جای تفاوت ها اختلافات را موجب می شود.

خداوند با توجه به همین مساله اختلافات عقیدتی است که به مومنان فرمان می دهد با مشرک و کافر ازداج نکنند؛ زیرا چنین زندگی هرگز پایان خوشی نخواهد داشت. البته دلایل دیگری را در فلسفه این نهی مطرح است که ارتباطی به مساله مورد بحث ما ندارد. به هر حال، اختلافاتی که پس از افزایش سن ازدواج به ویژه در عقاید و افکار و رفتار پدید می آید غیر قابل اجتناب است و همین ها زندگی را به جای این که کانون گرم محبت و مودت و رحمت و آسایش و آرامش باشد به کانونی از آتش و خشم و درگیری و خشونت و درگیری تبدیل می کند.