اجتماعیاعتقادی - کلامیتاریخیفرهنگیمعارف قرآنیمقالات

اصول دعوت تورات از منظر قرآن

samamosقرآن به عنوان کتاب وحياني الهي با توجه به پيشينه و سابقه دعوتي تورات، هماره نگاهي به اصول دعوت آن داشته است. هر چند منبع هر دو اين کتاب هاي آسماني يکي است و تنها اختلاف در پيام رسان آن دو و شرايط نزول و بستر فرود آن است ، با اين همه تفاوت هاي ظاهري و اقتضايي با توجه به مقتضيات زمکاني در ميان آن دو وجود دارد ولي اين همه موجب نمي شود تا اصول دعوت آن دو از دوگانگي و ساخت و ساختار متفاوتي برخوردار باشد.

در بينش و نگرش قرآن همه پيامبران از آدم تا خاتم ( بر همه آنان درود بيکران ) به اسلام فرا مي خواندند که در نهايت به شکل قرآن و آموزه هاي دستوري آن و پيامبر بزرگوارش در آمده است. از اين رو آموزه ها و اصول دعوت همه کتب آسماني همان گونه که از اصل واحد و منبع يگانه اي فرود آمده است از نظر محتوا و هدف از يگانگي برخوردار مي باشند. با اين فرضيه بلکه نظريه و نگرش قرآني به بازخواني محتواي و اصول دعوت تورات از زبان قرآن مي پردازيم تا اصول آن را شناخته و به آن پاي بند شده و در زنگي روزانه خود عمل کنيم.

تورات در قرآن

تورات که با توجه به مکان نزول آن کوه طور نامگذاري شده است در زبان عبري به معنا و مفهوم قانون و تعليم تغيير معنا مي دهد. از اين رو در زبان عبري تورات به معناي کتاب قانون است؛ زيرا کتابي که در کوه طور به صورت نوشته هاي مکتوب بر الواح سنگي و يا زرين بر موسي (ع) نازل شده است ، در بردارنده قوانين و شريعت موسوي است که از سوي خداوند براي هدايت قوم بني اسرائيل و ديگر جوامع بشري و ايجاد جامعه مدني بر اصول و پايه هاي انساني و در راستاي کمال يابي انسان و راهيابي به مقام بهشت عدني است که از آن رانده شده اند ، فرود آمده است. اين کتاب وحياني و آسماني داراي پنج سفر ( با کسره سين ) به معناي کتاب و صحيفه( بخش) تکوين ، خروج ، اعداد ، لاويان و تثنيه است. خداوند از اين کتاب به نام هاي تورات ، الالواح ، الکتاب ، الفرقان ، صحف موسي و مانند آن در قرآن ياد کرده است . از ويژگي ها و صفاتي که قرآن براي تورات ياد مي کند مي توان به بصيرت آفرين براي همه انسان ها از قوم بني اسرائيل و ديگران (قصص آيه 23 در اين آيه خداوند از بصاير للناس سخن به ميان آورده که مراد همه انسان هاست) ، ياد آوري و ذکر براي پرهيزگاران ( انبياء آيه 28 و غافر آيه 53) ، نوراني و روشني بخشي آن ( مائده ايه 44) ملاک تشخيص حق و باطل ( بقره آيه 53) و هدايتي گري توده هاي مردم( همان ) اشاره کرد.

اين کتاب آسماني در بخش غربي طور ( قصص آيه 44) به صورت الواحي مکتوب(اعراف آيه 144 و 145) و طوماري نوشته شده (طور آيه 2 و 3) به صورت دفعي ( آل عمران آيه 3) و يک جا ( فرقان آيه 32 و قصص آيه 48) نازل شده است. اين کتاب وحياني الهي پس از حضرت ابراهيم(ع) و صحف وي ( آل عمران آيه 65) و در پي انقراض نسل هاي بشري ( قصص آيه 43) و پيش از انجيل ( آل عمران آيه 3) و پيش از قرآن ( همان) نازل شده است.

از اين رو مي توان در آن مشترکات بسياري را با آموزه هاي کتاب و صحف ابراهيم (ع) يافت، چنان که انجيل و قرآن نيز با آن در بسياري از موارد مشترک مي باشند ؛ زيرا افزون بر اين که از يک منبع واحد نازل شده اند ، اين کتب به يک هدف و در راستاي تصديق و تحکيم آموزه هاي پيشين فرو فرستاده شده است. اصل تصديق به معناي آن است که هدف واحدي در همه آن ها مد نظر بوده است و خداوند به قصد اهداف مختلف آن ها را نفرستاده است .( احقاف آيه 12 و آل عمران آيه 3 ) و تفاوت هاي آن تنها به خاطر مساله نسخ و تغيير شرايط و مقتضيات مي باشد که در اصول دعوت آن تغييري پديدار نمي کند؛ زيرا بسياري از احکام و آموزه هاي دستوري نه گزاره هاي بينشي و شناختي تورات در کتاب هاي انجيل و قرآن نسخ شده است و عمل به آن ها لزومي ندارد.( آ ل عمران آيه 50 و 52)

قرآن علت ديگري نيز براي عدم عمل به برخي از گزاره هاي شناختي و آموزه هاي دستوري تورات بيان مي کند که از همه مهم تر آن مي توان به مساله تحريف تورات از سوي عالمان يهودي ( بقره آيه 41 و 75 و 79 و نساء آيه 46) و يا گروهي از نادانان يهودي( آل عمران آيه 78) و تحريفگران حرفه اي ( بقره آيه 211) به قصد دنيا طلبي و جلب منفعت مادي ( بقره آيه 79 و آل عمران آيه 78 ) و يا قساوت و سنگدلي ( مائده آيه 12 و 13) اشاره کرد.

اصول مشترک

قرآن به مسلمانان امر مي کند تا به توراتي که خداوند بر حضرت موسي (ع) فروفرستاده ايمان آورند ( بقره آيه 136 و آل عمران آيه 84) اين بدان معناست که مي بايست به اصول مشترکي که در گزاره هاي شناختي تورات آمده و قرآن آن را تاييد و تصديق کرده ايمان آورند و نسبت به آموزه هاي دستوري آن در صورتي که نسخ قرآني و نبوي وجود نداشته در حد امکان پاي بند باشند. از اين خوانش و عمل به تورات و نيز انجيل ضروري و بر مسلمانان فرض است به اين شرط که به قرآن کاملا واقف و آگاه بوده و بتوانند اصول مشترک را درک کنند و ناسخ از منسوخ باز شناسند.

قرآن بيان مي دارد که برخي از تعاليم و وظايف پيامبر ( ص) در تورات بيان شده است( اعراف آيه 157) از سوي احکام و معارف آن از ويژگي دربرگيرندگي خاصي بر مومنان زمان خود برخوردار بوده است ( انعام ايه 154) اين ها در حقيقت بيانگر اين است که قرآن کتاب تورات موجود در عصر پيامبر (ص) را کتابي حاوي حقانيت با پاره اي از تحريفات مي دانسته است که مي بايست با دقت و هوشياري بدان رجوع و استفاده کرد.

از مهم ترين تعاليم و گزاره هاي شناختي و آموزه هاي دستوري که قرآن به عنوان اصول مشترک از آن ياد مي کند مي توان به مواردي چون توحيد ( اسراء آيه 2)، معاد و رستاخيز و بازگشت همگان به سوي خدا( نجم آيه 36 و42) ، حسابرسي و مسئوليت انسان در برابر اعمال خود و بر نداشتن بار گناه ديگري در قيامت ( همان ) ، ربوبيت خدا( همان ) دريافت نتيجه عمل و ثواب و عقاب اعمال در قيامت ( همان ) ، وجوب ايمان به پيامبران ( بقره آيه 91 و 92) به ويژه پيامبر بزرگوار اسلام ( بقره آيه 44 و 102) برتري آخرت و بهتري آن بر زندگي دنيا( اعراف آيه 169) ، ذکر و يادکرد خدا به عنوان مايه رستگاري انسان ( اعلي آهي 14 تا 19) ، توکل ( اسراء آيه 2) نابودي سرکشان و طغيان کنندگان بر خدا و آموزه هاي آن ( نجم آيات 36 تا 54) و برخي آموزه هاي مهم دستوري چون نماز( اعلي آيه 14 تا 19) و انفاق و تزکيه نفس ( همان ) اشاره کرد.

اين ها بخش هايي از اصول دعوت تورات از ديدگاه قرآن است که مي توان ازآن به اصول دعوت همه پبامبران از آن ياد کرد. از اين روست که همه پيامبران ديدگاه قرآن به يک چيز فرا مي خواندند.

مشاهده بیشتر

خلیل منصوری

آیت الله خلیل منصوری رامسری به مدت ده سال در مرکزفرهنگ و معارف قرآن به تحقیق و پژوهش در علوم و معارف قرآن پرداخته و در همین سال ها آثار چندی نگاشته که در مطبوعات علمی و پژوهشی چاپ و منتشر شده است. آیت الله هم چنین در مدت بیست سال همکاری با مرکز جهانی علوم اسلامی، سازمان حوزه های علمیه خارج از کشور و جامعه المصطفی مقالات و کتب بسیاری را در باره کشورهای جهان و اوضاع آن به شکل تحلیلی نگارش کرده است. لازم به ذکر است تمامی مقالات منتشر شده در این وبسایت تألیف ایشان است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا