علی اکبر الهیان تنکابنی قزوینی (۱۳۸۰–۱۳۰۵ق) متولد رامسر و فرزند شیخ محمد تقی تنکابنی (از علمای و فقهای زمان خود و از شاگردان میرزای شیرازی) است، از علما و عارفان است.
وی را از بنیانگذاران مکتب تفکیک دانسته‌اند. کرامات بسیاری از او نقل می‌شود. در کتاب بزرگان تنکابن و کتاب بزرگان رامسر حجت‌الاسلام والمسلمین محمدسمامی حائری نیز مفصلاً این شخصیت نامبرده شده است.
وی از شاگردان سید موسی زرآبادی عارف معروف است و دایی علامه قزوینی از علمای بزرگ مشهد و استاد فلسفه مکتب خراسان است.
مقدمات تحصیل را در رامسر گذراند و به قزوین عزیمت کرد و مدتی در آن شهر به کسب علم پرداخت و از آنجا به عراق رفت و مدتی در کربلا و نجف تحصیل نمود.
تحصیلات و اساتید
شیخ علی‌اکبر الهیان دروس مقدمات ادبیات عرب و فارسی را قزوین در نزد پدر آموخت و در محضر درس دیگر اساتید آن حوزه حضور یافت. وی در سال ۱۳۲۳ قمری درست یک سال پس از درگذشت پدر عازم تهران شد. او که مقدمات را در قزوین به خوبی به پایان برده بود در تهران نزد اساتید آن شهر سطوح عالی را فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل به نجف اشرف رفت.
در ابتدای ورودش به نجف مدّت کوتاهی را در درس آخوند خراسانی صاحب «کفایةالاصول» شرکت کرد. در همان زمان و پس از آن با حضور در حلقه درس سیدمحمد کاظم طباطبایی یزدی و دیگر اساتید آن عصر، به درجه اجتهاد نایل گردید.
شیخ علی‌اکبر پس از بهره‌گیری از حوزه نجف اشرف و علمای آن سامان و درک مقام اجتهاد در حدود سال ۱۳۳۵ قمری به قزوین مراجعت نمود و در آنجا به تدریس و تربیت طلاب علوم دینی پرداخت. در همین زمان با حضور نزد سیدموسی زرآبادی (متوفی ۱۳۵۳ قمری) به تهذیب و تزکیه نفس مشغول گردید. او که یکی از بنیانگذاران و استوانه‌های «مکتب تفکیک» بود، در پرورش ایشان و شیخ مجتبی قزوینی تلاش فراوان نمود. مکتب تربیتی سیّد که مکتب توأمان علم و عمل بود بر معرفت و شناخت بر اساس علوم قرآنی خالص و عمل بر طبق موازین دقیق شرعی تأکید داشت. شیخ علی‌اکبر الهیان در سال ۱۳۴۵ قمری به رامسر مهاجرت و چندی در آنجا رحل اقامت انداخت. وی پس از مدتی درنگ در آن شهر به قزوین بازگشت و از آن پس همیشه در سفر بسر می‌برد.
او علوم غربیه را نزد سید موسی زرآبادی فرا گرفت.
او سخنی دربارهٔ نواب صفوی (درگذشته ۱۳۳۴ش) گفت که استاد محمدرضا حکیمی چنین نقل می‌کند:
«شیخ علی‌اکبر الهیان از علمای بزرگ بود، اهل علوم باطنی و مشاهدات و کرامات، با عمری در حدود ۷۰ سال و دارای پیکری نحیف و تحلیل رفته از عبادات و ریاضات یکبار از او شنیدم که می‌گفت: اگر من نواب را حضوراً دیده بودم، چه بسا جزو افراد و دسته او می‌شدم» و با این سخن اشاره می‌کرد به اهمیت فوق‌العاده دفاع مسلحانه از دین خدا در این روزگار»
فرزندان
شیخ علی‌اکبر دارای دو فرزند یکی بنام محمد و دیگری بنام حسن، که هر دو دبیر آموزش و پرورش تهران می‌باشند البته حسن در سال ۱۴۰۲ (قمری) در هنگام بازگشت از زیارت حضرت رضا در تصادفی دار فانی را وداع گفت
وفات
مرحوم الهیان همان‌طور که گذشت همیشه در سفر بود و در سال اخیر بیشتر اوقات را در طالقان می‌گذرانید تا در اوایل زمستان ۱۳۳۹ خورشیدی بیمار شد و بیماری ایشان شدت یافت و در بیمارستان دکتر هشترودی تهران بستری گردید و در روز سه‌شنبه سیزدهم بهمن ماه ۱۳۳۹ خورشیدی سال ۱۳۸۰ قمری به‌درود حیات گفت جنازه‌اش به قم حمل شد و مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی بر ایشان نماز گذارد (و گویا این آخرین نماز میّت ایشان بود که بجا آورد) و در قبرستان «وادی‌السلام قم» به خاک سپرده شد.
در کتاب آیت عرفان بخشی از سرگذشتٰ دیدگاه‌ها و کرامات وی گرد آوری شده‌است. نویسنده خلیل منصوری این مطالب را از گواهان و کسانی که خود به دست وی شفا یافته‌اند گرد آوری کرده‌است. غیر وی محمد رضا حکیمی در کتاب مکتب تفکیک از وی یاد کرده‌است.
